Ninja in the Deadly Trap (1983)

Shu shi shen chuan

Režija: Philip Kwok

Koreografija: Philip Kwok

Uloge: Yasuaki Kurata, Lu Feng, Chiang Sheng, Philip Kwok

Osamdesetih godina nindža filmovi su bili apsolutni hit. Crne nindže, bijele nindže, šljašteće nindže, nevidljive, eksplodirajuće, leteće…Bilo ih je svih oblika i dezena. Fenomen je započeo, tada malo poznati, Cannon Studio producenata Menahema Golana i Yorama Globusa sa Sho Kosugiem i njegovom nindža trilogijom: Enter the Ninja, Revenge of the Ninja i Ninja III: The Domination, koji su po prvi put spojili japansku nindža mitologiju sa zapadnim pristupom akciji. Zatim se pojavio plavušan Michael Dudikoff i pokojni Steve James kao njegov sidekick (mnogi su voljeli ove filmove samo zbog njega) u serijalu American Ninja, takođe za Cannon. Čak je i Chuck Norris uletio u nindža trend sa, danas zaboravljenim filmom, The Octagon. Iako je produkcija ovih filmova u svakom smislu bila na vrlo niskom nivou, na VHS tržistu bili su izuzetno popularni. Nindža fenomen nije mimoišao ni prostore bivše Jugoslavije. O kakvoj popularnosti se radi govori podatak da su, uz čuvene romane o Lezli Eldridžu, izlazila čak dva časopisa specijalizovana za nindža kulturu. Jedan se zvao Tajne Nindži i prodavao je nindža opremu (šurikene, šukoe i sl.), a drugi, zagrebački (ne mogu nikako da mu se sjetim imena), imao je sjajne postere. Otprilike u isto vrijeme iz Hong Konga (tačnije Tajvana, Južne Koreje ili gdje je već bilo najjeftinije za snimanje) je došla prava poplava nindža filmova sa Richardom Harrisonom u glavnoj ulozi. Ovo “glavnoj ulozi” uzmite uslovno, jer su to bili cut and paste specijaliteti Godfrey Hoa u kojima se siroti Richard (čuveni nindža Gordon) ponekad pojavljivao samo u par scena upakovan sa dodacima tajvanskih ili korejskih restlova Z produkcije, ali sasvim dovoljno da se proda kao Harrisonov nindža flick. 

Između pristojnih Kosugijevih filmova i Godfrey Hooovih frankenštajna, te tajvanskih filmova koji su samo u naslovu imali nindža kako bi se lakše prodali na zapadno tržište, smjestila se čitava serija nindža filmova različitog kvaliteta koji su pokušavali da eksploatišu temu na više ili manje uspješan način. Tu, prije svega, mislim na Chinese Super Ninjas, Shaw Brothersovu produkciju u režiji Chang Cheha. Ne treba zaboraviti da je jedan od danas najznačajnijih hongkonških  akcionih reditelja Corey Yuen, svoju karijeru upravo započeo sa danas kultnim Ninja in the Dragon’s Den, ili da je debitantski Chung Siu Tungov film Duel to the Death, neka vrsta omaža ovim filmovima. Među ovom drugom, uslovno mejnstim nindža ekipom, bio je i Robert Tai, koji nakon što je najuren iz Shaw Brothersa (gdje je zajedno sa Chan Chehom pokrenuo Venom serijal sa The Five Deadly Venoms) prebacio se na Tajvan i odlučio da snima isključivo nindža flickove. Nasnimao se sljedećih par godina, završno sa 13-časovnom "spektaklom" Ninja: The Final Duel o kojem sam već dosta pisao. Taievi filmovi nisu bili bogzna kako kvalitetni, ali vrhunski koreografisani i izuzetno zabavni, te bar za jednu stepenicu iznad Hoovih nindži.

Jedini fenomen koji je mogao da pomuti popularnost nindži u to vrijeme su bili pomenuti Venomsi. Ekipa iz tajvanske opere (petorica kaskadera i profesionalnih akrobata) koju je okupio Chang Cheh a koreografiji podučavao Robert Tai, je preko noći postala zaštitno lice Shaw Bro. produkcije, te se za kratko vrijeme pretvorila u sveazijski hit. Njihova imena: Philip Kwok, Chiang Sheng, Lu Feng, Sun Chien, Lo Meng i Wei Pai kao šesti, prekobrojni Venom, nisu toliko značila publici koliko zbirni naziv Venoms, koji će im obilježiti karijere.

U svojoj karijeri snimili su preko dvadeset zajedničkih projekata, od kojih se sedam računaju kao zvanični Venom filmovi. The Five Deadly Venoms je bio prvi u serijalu, najambiciozniji, najpopularniji i sigurno sa najboljom pričom, Crippled Avengers je imao najuvrnutiju priču i gomilu akrobatike, kao i Lu Fenga sa metalnim rukama. Kid with the Golden Arm se takmičio sa Crippled Avengersima u bizarnostima i otkačenim likovima, Invincible Shaolin je bio prvi Venoms film sa dramskim elementima, dok je u Killer Army Chang Cheh insistirao na koreografiji, Masked Avengersima na detektivskom zapletu, a House of Traps je imao sve to pomalo, uz gomilu zamki, gadgeta i sl. Nakon House of Traps, tri Venomsa (Lu Feng, Chiang Sheng i Philip Kwok) se razilaze sa Chang Chehom (zvanično, istekao im je ugovor), dok je Lo Meng ostao sa Chehom i snimio, kasnije vrlo popularni, Chinese Super Ninjas. Nakon što su napustili Shaw Brothers, ostali Venomsi se prebacuju a gdje bi drugo nego na Tajvan, gdje su sljedećih godina snimili niz filmova koji, po kvalitetu i produkcijskim uslovima, nisu mogli da se mjere sa periodom njihovog rada u Shaw Brothersu. Ninja in the Deadly Trap je prvi takav i prvi od neoficijelnih Venoms nastavaka. Ne možemo ga smatrati oficijelnim, pošto se u filmu pojavljuju samo tri Venoma, koji osim što su glumili, radili su i koreografiju, dok se režije latio Philip Kwok. Svi kasniji filmovi snimljeni na Tajvanu su neoficijelni Venom nastavci, mada su insistirali na preuzimanju motiva i likova iz vremena Shaw Brothersa, a i distributeri su ih obavezno potpisivali kao Venoms. Ninja in the Deadly Trap je zapravo bio odgovor na Chinese Super Ninjas, koji, opet, nije klasičan Venoms film, ali je ključan za cijelu ovu priču zbog ogromne popularnosti koja je i pokrenula nindža maniju na Tajvanu. Kod Ninja in the Deadly Trap postoji očigledan problem sa njegovim datiranjem. Na nekoliko mjesta na netu stoji da je film iz 1981. godine, što je nemoguće jer je Phillip Kwok, kao i ostali iz Venoms ekipe imali ugovor u SB sve do 1982. kada su napustili studio. Film je rađen nakon komercijalnog uspjeha Chehovog Super Ninjas, koji je izašao 1982. i nije nikako mogao da bude snimljen godinu dana ranije. Treba imati u vidu brzinu snimanja ovakvih filmova, posebno na Tajvanu gdje se kompletna produkcija završavala za par nedelja, ali malo je vjerovatno da su mogli putovati u budućnost. Na nekim drugim mjestima navodi se 1985. godina, što je ipak prekasno. Zapravo, 1985. je distributer Ocean Shores izbacio film na američko tržište. Tako da, kada je godina proizvodnje u pitanju, najvjerovatnije da se radi o kraju 1982. ili početku 1983.

Na početku filma imamo ekspoziciju koja nas informiše da je priča bazirana na istinitim događajima i objašnjava istorijski kontekst. Činjenica je da u kung fu filmovima postoji dosta ekspozicije kao i da se previše vremena potroši u prepričavanju. To je uobičajena stvar u kineskim serijama koje tretiraju istoriju, ali za film koji ima ograničeno vrijeme trajanja bombardovanje sa gomilom istorije, sasvim je nepotrebno. Za vrijeme dinastije Ming, kineska obala je bila konstantno na udaru pirata koji su dolazili iz Japana. Vođa kineske odbrane bio je čuveni general Qi, istorijska ličnost koja se proslavila u borbi protiv japanskih pirata porazivši ih u dva navrata 1561. i 1563. godine. Uz činjenicu da je bio odličan strateg, Qi Jiguang je praktikovao i borilačke vještine, napisao je nekoliko knjiga iz oblasti vojne strategije i treninga, te usavršio kinesko mačevanje za efikasnu odbranu protiv samuraja. Insistirao je da vojska obavezno prođe kroz obuku iz mačevanja, kao bazične vještine neophodne u vojnom pozivu.

Nakon uvoda, priča počinje tako što nindže (samuraji su zamijenjeni nindžama iz očiglednih razloga) na čelu sa Yasuaki Kuratom, pokušavaju na sve načine da dođu glave generalu Qiu (Ti Lung). Njegovi ljudi nisu dovoljno obučeni da im se suprotstave, ali saznaju da postoji stari učitelj koji može da im pomogne. Generalov sin pronalazi učitelja koji mu saopštava kako je imao tri učenika koje je naučio tri različita stila poznata kao “The Mastery of the Three Arts”, ali da se oni međusobno ne poznaju, pošto ih je podučavao u raznim periodima (motiv pozajmljen iz The Five Deadly Venoms). Prvi od njih Chau (Chiang Sheng), sjajan je akrobata, drugi je kovač Mao (Phillip Kwok), koji je vrlo dobar mačevaoc, a treći je majstor ručnih tehnika Tung (Lu Feng). Pošto general sumnja da mu neko u palati radi o glavi, zapošljava ih kao poslugu sa zadatkom da spriječe pokušaj atentata. Momci se baš i ne snalaze u kuhinji, ali uspijevaju da spasu generala od trovanja i zadobijaju njegovo povjerenje. U međuvremenu, nindže upadaju u palate, kidnapuju generalovog sina, i do kraja filma gledamo seriju obračuna koji kulminiraju završnim duelom sa San Kuratom. 

                                             Philip Kwok, Lu Feng i Chiang Sheng

Koreografija u filmu je dobro osmišljana, brza, sa dosta akrobatike i bestežinskih skokova uz pomoć trampolina, ali tehnički dio je mogao biti odrađen mnogo bolje (često se akcija odvija van kadra, prelazi između kadrova su grubi).  Ipak, koliko god montaža nekih borbi ponekad bila nedorađena a Kwok u orkestriranju akcije još uvijek bio zelen, vidi se prepoznatljiv stil njegovog mentora Roberta Taia. Venomsi su bili trenirane akrobate i Chang Chehov glavni kriterijum, kada ih je okupljao, bile su upravo njihove fizičke predispozicije koje oni ovdje sjajno demonstriraju. Radi se o koreografiji koju Jackie Chan naziva "jedan-dva-tri" koja se često koristila u punch and block kung fu filmovima. Naime, imali smo seriju brzih udaraca, najčešće tri, a zatim je slijedio rez. Sljedeća serija uz unaprijed uspostavljen ritam pokreta – opet rez. I tako unedogled. Naravno, nije se radilo o zadatom broju tri, već se insistiralo na ritmu, gdje se nakon svakih par sekundi mijenjao ugao i pozicija kamere. To je akciji davalo dodatno ubrzanje i ona je izgledala mnogo intenzivnije od starih kung fu postavki, gdje su se unaprijed uvježbavale koreografija a sve se snimalo u totalu iz jednog kadra. Inače, prvi koji je koristio ovu vrstu koreografije je upravo Robert Tai još dok je radio za Shaw Brothers.

U ulozi vođe nindži se pojavljuje hodajuća harizma Japanac Yasuaki Kurata ili Kurata San (Fist of Vengeance, Fist of Unicorn, Heroes of the East). On se početkom sedamdesetih preselio u Hong Kong, gdje je napravio zavidnu karijeru igrajući uglavnom negativce, potpuno se uklopivši u stereotip o zlim Japancima. U to vrijeme “zli Japanci” su bili vrlo česta pojava u hongkonškim filmovima, pa nije neobično što je važio za jednog od najtraženijih negativaca. Kurata je, kao i mnogi u Hong Kongu, karijeru započeo kao statista u SB. Nakon što je napustio Shaw Brothers, prelazi u nezavisnu produkciju Ng See Yuena gdje ubrzo počinje da dobija značajnije uloge negativaca. Vjerovatno najpoznatija uloga u prvom dijelu karijere, bila je lik glavnog antagoniste, japanskog ninjitsu eksperta u Lau Kar Leungovom Heroes of the East, u kojem mu je rival bio Gordon Liu. Ipak, široj publici je ostao najpoznatiji po ulogama negativaca u Sammo Hungovim filmovima The Millionaires' Express (1986) i Eastern Condors (1987), kao i Jel Lievom Fist of Legend (1994). Zanimljivi su njegovi izleti u Japan, gdje je sarađivao sa čuvenim Sonny Chibom u The Executioner (1974), i Etsuko Shihomi (ženskom verzijom Chibe) u The Return of the Sister Street Fighter (1975) i Dragon Princess (1981), ali se uvijek vraćao u svoju bazu. Osim što je bio majstor karatea, Kurata je bio posvećen proučavanju i drugih borilačkih vještina, prije svega judou i aikidou. U jednom intervjuu je tvrdio da je Bruce Leeju poklonio prve nunchake te da ga je on lično naučio prvim potezima. Ovaj podatak vjerovatno nije tačan jer je Bruce u Americi prvi put otkrio nunchake, ali je vjerovatno služio za boostovanje njegove karijere. Nunchake će kasnije postati Bruceov zaštitni znak i omiljeno oružje u filmovima. 

Kurata San

Uobičajeno je da Venomsi uvijek imaju dostojne suparnike, međutim, u ovom slučaju, Kurata koliko god bio harizmatičan, nije bio baš sjajan atleta. Njegova vještina podrazumijevala je, prije svega, ručne tehnike, što za akrobatske vratolomije koje su izvodili Venomsi nije bilo dovoljno atraktivno. To je više nego očigledno kada su mu Lu Feng, Philip Kwok i posebno Chiang Sheng direkti rivali. Npr. u Heroes Of The East (poznat i kao Shaolin Challenges Ninja) Lau Kar Leung  uspio je sjajno da prikrije njegove nedostatke i napravi jedan od najuzbudljivijih završnih obračuna ikada sa Gordona Liuom. U ovom slučaju, posljednja borba između Yasuaki Kurate i Philip Kwoka nije na nivou ostale akcije u filmu. Srećom, Kwok je taj duel znalački kombinovao sa akrobatikom Lu Fenga i Chiang Shenga, tako da je finalni utisak ipak zadovoljavajući.                                        

Kad su nindže u pitanju, osim što se pojavljuju u različitim bojama, imamo klasične motive iz sličnih filmova: Tree Ninjas, Earth Ninjas, Sun Ninja (opet preuzete iz Super Ninjas), uz krtica gimmick – busjenje trave u pokretu su pretvara u nindže, zatim iskakanje nindži iz zemlje, šljašteće kostime, nestajanje (ne baš sjajno odrađeno, utisak je da im je ponestalo pirotehnike) i sl. Kwok i društvo su za svaku situaciju uvijek imali neki trik u rukavu. Na primjer, da bi izbjegli zarobljavanje, nindže se uništavaju kiselinom. Zanimljiv je detalj kada se služavka, koja je ubačena samo zbog jedne akcione scene, pretvara u crvenu vješticu sa kandžama koje jako dobro upotrebljava u borbi. Takođe, tu je sjajno korišćenje oružja po čemu su Venomsi prepoznatljivi.
Chiang Sheng je bio majstor motke (Gun), Lu Fengov specijalitet bio je Gundao (motka sa sječivom na vrhu), dok je Philip Kwok koristio, prije svega, dugi mač i sve ostalo što je bilo neophodno (nije slučajno što su Hong Kongu bili poznati i kao Five Veapon Guys).

Ti Lung  je potpuno protraćen u ulozi generala Qiua. Ninja in the Deadly Trap je, koliko je meni poznato, njegov jedini film, uključujući Shaw Brothers i nezavisne produkcije, u kojem uopšte nije korišćen u akcionim scenama. Radi se o periodu Ti Lungove karijere kada je na kratko napustio SB u nadi da će na Tajvanu dobiti lukrativnije ugovore. Ugovore je dobio ali se nije snašao u novim okolnostima, pa se vrlo brzo vratio starom jatu u SB.

                                                  Philip Kwok i Yasuaki Kurata

Scenario je, kao u većini nindža filmova, vrlo tanak. Setap za priču je minimalan uz obaveznu ekspoziciju, dok je ostatak priče kliše viđen već bezbroj puta. Kung fu filmovi su pozornica nekih od najgorih dijaloga ikada napisanih, što ne treba da čudi, jer su često smišljani na licu mjesta. Čak i oni koji su imali pripremljen scenario ili radili po novelama, nisu bili nešto naročito kreativni. U ovom slučaju opravdanje može biti jedino ako su glumci koji su radili dabovanu verziju zbijali šale ili bili pijani. Ovo sa pijanstovm nije šala, jer je Roy Hogan, Amerikanac koji je krajem sedamdesetih dabovao na stotine kung fu filmova a kasnije postao i glumac i producent, svjedočio da se u salama za dabbing, gdje se ponekad radilo i po dvanaest sati dnevno, vrijeme prekraćivalo velikim količinama alkohola.

Dosta vremena u filmu je potrošeno i na slaptick sa Chiang Shegom kojem su uvijek pristajale goofy uloge (i u Venomsima je bio zadužen za komediju), mada bi bilo mnogo bolje da su to vrijeme potrošili na razvoj likova. Ipak, to ne remeti kompletan ugodjaj filma koji je, prije svega, akcioni spektakl Venoms ekipe. Očigledno je da su uslovi bili više nego skromni, ali koliko god film bio sklepan uz pomoć "štapa i kanapa" i ne previše ambiciozan na planu priče i razvoja likova, sjajna akcija je ono što ga izvlači. Ninja in the Deadly Trap je po svemu standardan tajvanski kung fu film za taj period i obzirom na uslove u kojima je rađen, sigurno da je prevazišao ograničenja produkcije.

Fanovima Venomsa iz Shaw Brothers faze možda Ninja in the Deadly Trap neće leći, ovdje nema komplikovanih detektivskih zapleta, raskošnih kostima i skupih scenografija uobičajenih za SB, ali oni koji vole nindže i gledaju ovakve filmove samo zbog eksplozivne kung fu akcije će uživati.