Deaf Mute Heroine (1971)

  

Long ya jian 

Režija: Wu Ma

Koreografija: Chui Yee-Ang                                                                                                                         Uloge: Helen Ma, Shirley Wong, Tang Ching

U okviru kung fu žanra postojao je čitav serijal filmova koji je eksploatisao fizičke hendikepe boraca. Nastajali su pod uticajem japanskih chambara filmova, ali i wuxia novela i legendi iz kineske istorije, koje su često opisivale heroje sa nekim fizičkim hendikepom zadobijenim u borbama. Već krajem šezdesetih, sa prvim talasom Shaw Brothers borilačkih filmova, dobili smo gomilu obogaljenih i osakaćenih heroja na velikom ekranu u svim varijantama; od onih bez ruku i nogu, slijepih, sa jednim okom, bez nosa, ušiju, gluvih, nijemih, do junaka sa raznim mentalnim poremećajima.

Sigurno najpoznatiji film ove vrste bio je Chang Chehov One-Armed Swordsman, sa Jimmy Wang Yuom u naslovnoj ulozi mačevaoca Fang Ganga. Priča prati Fanga koji gubi ruku nesrećnim slučajem i pokušava da se izbori sa samim sobom u novim okolnostima, međutim, tek pomoću djevojke koja ga spašava i daje mu manuskript sa tehnikama mačevanja, on se disciplinuje, počinje da koristi mač lijevom rukom i kreće sa ozbiljnim treninzima kako bi se osvetio.

Nakon originala, koji se smatra za jednu od najuspješnijih SB produkcija uopšte, snimljen je nastavak Return of the One-Armed Swordsman (1969), u kojem je Wang Yu reprizirao glavnu ulogu. Ipak, to nije prvi film u kojem je Jimmy Wang Yu ostao osakaćen. Iste godine kada je izašao One-Armed Swordsman, pojavio se Sword of Swords u kojem Jimmy glumi mačevaoca koji gubi vid. Film je pravljen pod uticajem japanskog serijala Zatoichi, koji je bio i najdugovječniji azijski serijal o nekom hendikepiranom heroju sa 28 nastavaka do sada.

Vrlo brzo nakon što je Jimmy Wang Yu napustio Shaw Brotherse, Chang Cheh ga je zamijenio sa David Chiangom i snimio New One-Armed Swordsman (1971). Iste godine u Golden Harvest produkciji je izašao One-Armed Boxer u režiji Jimmy Wang Yua. Iako je film bio prepun akcije, nedostajala mu je kreativnija koreografija – mačevaoci bez ruke izgledali su mnogo bolje nego kung fu majstori bez iste, mada se Jimmy trudio u ulozi jednorukog majstora. Zanimljivo je da je Daniel Lee u vrijeme ponovnog trenda wuxia filmova 1994. napravio rimejk New One-Armed Swordsmana pod nazivom What Price Survival.

Ono što je trebalo da bude ultimativni film sa hendikepiranim ratnicima Zatoichi Meets the One-Armed Swordsman, sa dvojicom najvećih iz te kategorije: Zatoichiem, kojeg je na filmu tumačio Shintaro Katsu i jednorukim mačevaocem Wang Gangom u izvođenju Jimmy Wang Yua, pretvorilo se u veliko razočarenje. Film je izgledao kao da je sniman iz dva dijela, što je vjerovatno bio slučaj jer su ga radile dvije ekipe, japanska i hongkonška, sa dva reditelja, dok je finalni obračun dva heroja zbrzan i prilično antiklimaktičan.

Wang Yu je sljedećih par godina nastavio da eksploatiše svoj najpoznatiji lik u nezavisnim tajvanskim produkcijama: The One-Armed Swordsmen, One-Armed Swordsman Against Nine Killers (1976), Point the Finger of Death ili One-Arm Chivalry Fight Against One-Arm Chivalry (1977). Za ovaj posljednji koreografiju je radio Lau Kar Wing i bez obzira na jako lošu produkciju, akcija je bila sjajna, tempo brz, a Jimmy je na trenutke izgledao kao da se zna boriti. U The One-Armed Swordsmen se udružio sa svojim nasljednikom Davidom Chiangom, sa kojim je zajedno u akciji protiv još jednog maskiranog, jednorukog mačevaoca (Chang Yi). Chang Cheh se jednoj od svojih omiljenih tema, hendikepiranim borcima, nakon One-Armed trilogije vratio u fazi sa Venomsima. Nakon The Five Deadly Venomsa snimio je nastavak Crippled Avengers, u kojem njegovi junaci ne ostaju samo bez udova, već su žrtve raznih drugih invaliditeta.

Vremenom su se u raznim borilačkim filmovima pojavljivali heroji koji su imali ne samo fizičke, već i mentalne hendikepe (The Idiot Swordsman), a vjerovatno najbizarniji od svih je Armless Swordsman, (da, dobro ste pročitali) Bezruki Mačevalac, koji je, doduše, bio korejska produkcija, ali se sjajno uklapao u trend. 

Osakaćeni borci su po pravilu koristili hendikep kao prednost i razvijali neko drugo čulo ili tehniku kojim bi kompenzovali svoje nedostatke. U neoficijelnom nastavku One-Armed Boxera, The Master of the Flying Guillotine, pojavljuje se slijepi monah sa izuzetno izoštrenim sluhom koji mu pomaže u bacanju giljotine. U Crippled Avengersima uz slijepca sa izoštrenim sluhom (Philip Kwok), imamo gluvonijemog borca sa sjajnim vidom (Lo Meng), zatim, borca bez nogu koji koristi metalne noge (Sun Chien), borca bez ruku (Lu Feng), te mentalno retardiranog borca, sjajnog atletu kojeg niko ne može uhvatiti (Chiang Sheng). Postoji još jedan jako zanimljiv naslov na hkmdb.com, The Fellow with Left Thumb Cutoff, o kojem ništa nisam uspio saznati osim da se radi o tajvanskoj produkciji iz 1979. godine.

Vrhunac eksploatacije je bio Crippled Masters sa kraja sedamdesetih, gdje su u glavnim ulogama pojavili junaci sa stvarnim hendikepom, invalidi Jack Conn (bez nogu) i Frankie Shum (bez ruku). Film je postigao kultni status kod jednog dijela publike, prije svega, zbog svoje bizarnosti, iako po kvalitetu nije zasluživao, a igrao je i u našim bioskopima što se iz priloženog postera da vidjeti. Snimljeni su nastavci Two Crippled Heroes i Fighting Life, u kojima invalidi u modernom okruženju repriziraju svoje uloge.

U svemu tome ni heroine nisu zaostajale. Trend je pokrenuo Joseph Kou sa filmom The Seisure Soul Sword of a Blind Girl (1970), vjerovatno po uzoru na japanski serijal Crimson Bet sa slijepom djevojkom Oichi, koja nakon udara groma gubi vid, te biva spašena od samuraja koji joj prenosi vještinu mačevanja. Ovo je bio još jedan očigledan odgovor na popularnog Zatoichia, doduše, komercijalno neuspješan jer su snimljena samo četiri dijela. Glavnu ulogu slijepe ratnice sa mačem u Kouvom filmu igrala je Chang Ching Ching.

Uslijedila je Shaw Brothers produkcija sa fantastičnim elementima The Crimson Charm (1971), po naslovu očigledna posveta Crimson Betu, sa Ku Fengom u ulozi glavnog negativca i Chang Yiem u, za njega neobičnoj, ulozi pozitivca. Jednoruku heroinu igrala je, tada velika zvijezda, Ivy Ling Po. Par godina kasnije, po uzoru na Chang Chehov serijal, snimljen je One-Armed Swordswoman (1974), tajvanska produkcija u kojoj se opet pojavljuje Chang Ching Ching (specijalizovala se za uloge osakaćenih ratnica) kojoj, nakon što je otrovana, odsjecaju ruku da bi preživjela. Postoji film, One-Armed Magic Nun (1969), koji po naslovu sugeriše da se radi o hendikepiranoj kaluđerici, međutim, u filmu se ona pojavljuje samo u sporednoj ulozi, tako da teško može da potpadne pod ovu kategoriju. Heroine in Tribulation (1981) je prilično siromašna produkcija sa Polly Kuan u glavnoj ulozi, koja u filmu nosi povez preko lijevog oka i bijeli rukav na mjestu gdje joj je bila ruka. Njen učitelj je bez ruku, što film dodatno kvalifikuje u ovu kategoriju.

Vjerovatno najbolji film u seriji hendikepiranih ratnica je manje poznata nezavisna produkcija sa početka sedamdesetih, Deaf Mute Heroine. Glavna junakinja (Helen Ma) koja je, kako naslov kaže, gluvonijema, u uvodnoj sceni krade bisere iz putujućeg karavana. Ne saznajemo koji su motivi krađe ni šta namjerava da uradi sa njima, ali gomila loših momaka pokušava da joj preotme bisere. Međutim, Heroina sjajno barata mačem, na rukama ima metalne štitnike kojima blokira udarce, oni služe i kao ogledala radi lakše orijentacije u borbi, dok se jednako dobro koristi i strelicama, tako da svi njihovi pokušaju ostaju bezuspješni. Na čelu potjere je još jedna žena, Liu (Shirley Wong), vođa lokalnog klana-bande.

Nakon jedne borbe u kojoj je ranjena, spašava je siromašni radnik (Tang Ching) i odvodi svojoj kući na sigurno. Ona se uz njegovu pomoć oporavlja, zaljubljuje i vrlo brzo se vjenčaju. On, naravno, ne zna za njene bisere, ni da su joj ubice za petama, tako da će ih u jednom trenutku nenamjerno dovesti u opasnost. Kada ubice doznaju gdje se Heroina nalazi, ona će morati da otkrije svoj pravi identitet i da se bori za goli život, ali i za muža koji je u međuvremenu kidnapovan.

Borilački filmovi se često koriste dugim ekspozicijama kako bi gledaoce uveli u priču i informisali o likovima. Ovdje to nije slučaj, iako je ovaj put to bilo neophodno zbog glavne junakinje koja nam ne može ništa saopštiti, tako da o Heroini do kraja ne saznajemo puno toga. Zapravo, jedino što znamo o njoj je da je ukrala bisere, zna dobro da se bije, kuva i da hvata muve štapićima za jelo. Pred kraj filma, pojavljuje se misteriozni mačevalac (Yang Wei) sa ožiljkom (kroz flešbek saznajemo da je ožiljak zaradio u borbi sa Heroinom), koji želi da joj se osveti, ali ni preko njega ne dobijamo nikakve informacije o njenoj prošlosti.

Helen Ma je sjajna u ulozi gluvonijeme ratnice. Iako prisiljena da isključivo mimikom dočarava svoja emotivna stanja, to radi odlično i ni jednog trenutka ne izgleda vještački ili isforsirano. Ona možda nije atletski na nivou jedne Cheng Pei Pei, ali je mnogo ljepša i ženstvenija od većine glumica iz sličnih filmova, i zaista je čudno što nije napravila ozbiljniju karijeru.

Priča je koherentna, nema nepotrebnih subplotova i odvija se ujednačenim tempom. Uticaj Chang Cheha kada je stil u pitanju je očigledan, što ne treba da čudi jer je reditelj Wu Ma počeo kao glumac u Chehovim filmovima, da bi kasnije postao i njegov asistent. Postoje sličnosti i u tretiranju likova, mada ženski likovi u Chang Chehovim filmovima su bili slabo ili skoro nikako zastupljeni. Jedan od izuzetaka je Golden Swallow, u kojem je Cheng Pei Pei reprizirala ulogu iz King Huovog Come Drink With Me. Zanimljivo da je u tom filmu Helen Ma igrala jednu od sporednih uloga. Većina nezavisnih produkcije koje su u glavnim ulogama imale žene, stalno su pokušavale da pronađu kopiju Cheng Pei Pei kao idealan tip žene-ratnice, i Helen Ma možemo podvesti pod tu kategoriju.

Wu Ma je u svojoj karijeri režirao skoro pedeset filmova, od Shaw Brothersa, nezavisnih kung fu produkcija, do modernih akcija. Njegova debitantska režija bio je wuxia film Wrath of the Sword (1970), nakon kojeg je slijedio Deaf Mute Heroine (1971). Maov talenat su vrlo brzo prepoznali u Shaw Brothersu i sljedećih nekoliko godina proveo je kao pomoćnik Chang Cheha u produkcijama kao što su bile The Water Margin (1972), All Men Are Brothers (1975), The Shaolin Avengers (1976), Shaolin Temple (1976). Nakon iskustva sa SB, vratio se na Tajvan gdje je režirao veliki broj nezavisnih filmova, između ostalih Along Comes a Tiger (1977), Showdown at  the Cotton Mill (1978), The Shaolin Heroes (1980). U tom periodu pomogao je mnogim Shaw Brothers zvijezdama koje su napustile studio (Ti Lung, Chi Kuan Chun, David Chieng) da se snađu u novim okolnostima na Tajvanu. Bio je poznat i kao glumac epizodista, vjerovatno najpoznatiji po ulozi taoističkog sveštenika koji repuje u Tsui Harkovom A Chinese Ghost Story.

Treba imati u vidu da je ovaj film snimljen prije stilizovnih Yuen Chorovih wuxia filmova koje je koreografisao Tong Gai, mnogo prije Woo Pingovih eksperimentisanja sa žicom, tako da ne očekujete eksplozivnu akciju i akrobatiku. Korišćenje žice je rudimentarno, a karakteristično skakutanje sa trampolina još uvijek je prisutno, uz pokrete koji su prilično pravolinijski. Ipak, bitno je da su borbe frekventne i brze za taj period. Takođe, akcija je prilično dobro rasposređena i prati priču, dakle, nema borbi koje su ubačene samo da bi se popunilo vrijeme. Reditelj Wu Ma preuzima estetiku japanskih chamabara filmova; akcija je dosta nasilna, dijelovi tijela lete na sve strane, a krv lije u slapovima. Posljednja borba je vrlo kreativno osmišljenja, posebno završnica i način na koji skončava glavni negativac Yang Wei.

Skroman budžet nije previše uticao na kreativnost ekipe koja je radila film, bar ne kad je akcija u pitanju. Maksimalno su iskoristili sve što su imali na raspolaganju, a izbor da se posljednji obračun snimi na otvorenom (predivna pješčana plaža) je pravi pogodak i izgleda mnogo bolje od jednoličnih enterijera.

Jedina verzija filma koja postoji na internetu je dabovana na njemački prvih dvadesetak minuta i prevedena samo u dijelovima, što predstavlja problem (možda je veći napor slušati njemački jezik, ali dobro). Iako su dialozi u filmu minimalni a i priča nije naročito komplikovana za praćenje, kompletan utisak bi bio bolji da postoji pristojno DVD izdanje sa kvalitetnim prevodom.