Crystal Fist (1979)

Ji zhao

Režija: Hua Shan

Koreografija: Yuen klan

Uloge: Billy Chong, Simon Yuen, Chu Tiet Wo

Jedna od zanimljivijih, mada prilično skrajnutih, pojava kung fu filma sa kraja sedamdesetih bio je Willy Dozan, poznatiji kao Billy Chong. Iako je ovaj Indonežanin kineskog porijekla pokazivao izuzetan talenat kada su udaračke i atletske sposobnosti u pitanju, nikada do kraja nije ispunio svoj puni potencijal, te je ostao upamćen samo kao jedan od imitatora Jackie Chana – doduše, vjerovatno najbolji. U vrijeme najveće popularnosti Jackie Chanovih filmova producenti su tražili glumce koji bi svojim izgledom, ali i fizičkim predispozicijama, podsjećali na njega. Formula je bila slična kao kod Bruceploitationa – generičke chopsocky komedije sa Jackievim klonom prodati kao Jackiev film.

Nazivi filmova, kao što su Jackie vs. Bruce to the Rescue i slični, dovoljno govore za sebe. Naravno, Bruceploitacije su bile fenomen za sebe, ali i u slučaju Jackieploitacija (shaolin_drunkard™) izašao je ogroman broj naslova koje su eksploatisale Jackiev lik, posebno nakon što je završetkom saradnje sa Yuen Woo Pingom prešao u Golden Harvest. To je period kada su kung fu komedije dostigle svoj vruhunac popularnosti, pa se čak i Shaw Brothers poveo za trendom pokušavajući da od Gordon Liua naprave komičara. Rezultat sa filmovima kao što je Crazy Shaolin Disciples i sličnim bio je prilično razočaravajući. 

U sve to se Billy Chong, svojim fizičkim predispozicijama i činjenicom da je zaista ličio na Jackiea, sjajno uklapao. Hongkonški producetni su ga pronašli u Indoneziji gdje je zajedno sa Chen Kuan Taiem radio na HK-indonežanskoj koprodukciji Karate Sabuk Hitam (Karate Black Belt), te nakon što su se uvjerili da imaju material za novog Jackie klona, odmah mu ponudili ugovor za glavnu ulogu u filmu Crystal Fist.

Priča počinje kada mladi Wen (Billy Chong) dolazi u lokalnu školu borilačkih vještina u nadi da će naučiti kung fu kako bi osvetio smrt oca. Međutim, umjesto lekcija iz kung fua, bacaju ga u kuhinju gdje upoznaje starog kuvara (Simon Yuen) za kojeg počinje da odrađuje prljave poslove, usput trpeći razna poniženja. Pošto je Wen meta maltretiranja i učenika u školi, kuvar se vremenom sažali na njega i počinje da ga podučava borilačkim vještinama.  

 

Za to vrijeme, glavni negativac, Gospodar Yen (Chu Tiet Wo) i njegovi pomoćnici, slijepi i gluvi majstor (Addy Sung, Brandy Yuen), u potrazi su za kuvarom jer ih je u duelu obogaljio. Oni upadaju u sve škole koje praktikuju tehniku Orlove Kandže bezuspješno tražeći starog kuvara koji ne izlazi iz svoje kuhinje. Wen, nakon izvjesnog vremena, dok još nije usavršio svoje tehnike, upada u tuču sa pijanim Rusem (Alexander Grand), što koriste loši momci koji prepoznaju stil Orlove Kandže, hvataju ga, isprebijaju i prilično unakaze, ali on ne odaje ko mu je učitelj. Takav unakažen, vraća se učitelju koji, napokon, pristaje da ga ozbiljno podučava svojim vještinama. Tokom treninga ga maksimalno maltretira, ali iz svega toga Wen izlazi transformisan kako fizički tako i mentalno. Kuvar mu otkriva da je Gospodar Yen ubio njegovog oca u duelu uz pomoć tehnike Dvostrukog Feniksa, koju je moguće savladati, ali samo uz veliki napor. Na kraju, usavršava posebnu tehniku Shadow Eagle Claw ili Sjenku Orlovu Kandže i kreće u obračun sa lošim momcima.

Na planu akcije, Crystal Fist je možda za nijansu slabiji od svojih uzora Snake in the Eagles Shadow i Drunken Mastera, ali je sve to nadoknađeno Billy Chongovim sjajnim atletskim sposobnostima. Braća Yuen ovdje samo nastavljaju ono što su započeli sa Jackiem – komični elementi inkorporirani u intenzivnu akciju koja, iako na prvi pogled ne odstupa od tadašnjih standarda, izgleda mnogo zanimljivije. Zapravo, jedino što akciju u ovom filmu čini inferiornom u odnosu na uzore je glavni negativac. Hwang Jang Lee je, naravno, mnogo bolji u odnosu na Chu Tiet Woa, mada je i on sasvim solidan, posebno u posljednjoj borbi sa Blly Chongom. Njegovi slijepi i gluvi pomagači Addy Sung (momak sa nesrazmjernim crtama lica koji se često pojavljuje u Jackievim filmovima) i Brandy Yuen (sin Simona Yuena i jedan od članova Yuen klana) su sjajni u paru i mnogo upečatljiviji kao negativci od glavnog antagoniste. Billyju je ovo bio debitantski film i daleko je od Jackieve harizme, mada je na njegovom nivou kada su akrobacije u pitanju.Yuen klan je bio zadužen i za komične segmente kojih ima sasvim dovoljno u filmu, kao i standardnog glupiranja i slapsticka.

Crystal Fist se ni na planu priče ne trudi da bude previše originalan potpuno preuzimajući koncept Snake in the Eagle's Shadow. Nije slučajno što je Simon Yuen angažovan da reprizira ulozu starog učitelja - kuvara. Stari učitelj baziran na njegovom liku iz Yuen Woo Pingovih filmova se podrazumijevao u chopsocky komedijama, i nakon Simonove smrti koji je taj lik odigrao u petnaestak filmova, naslijedili  su ga debeljuškasti glumci stasom slični njemu: Fan Mei-Sang (Magnificent Butcher), Lau Yat Fan ili Wang Long koji je glumio Godfrey Hoovim filmovima (Shaolin Drunken Monkey, Snake Strikes Back) i slični. Iako su u pitanju bile varijacije učitelj - prosjak - kuvar, u principu se radilo o istom liku kojeg je Simon Yuen uspostavio u Snake in the Eagles Shadow i Drukern Masteru kroz karikaturu Beggar Soa. Simon Yuen se vratio ulozi Beggar Soa po treći put u Yuen Woo Pingovom filmu Dance of The Drunk Mantis (1979), u kojem učenika igra još jedan njegov sin Yuen Shun Yi (Sunny Yuen). Ulogu je reprizirao i u The Story of Drunken Master (1979), gdje ovaj put trenira djevojku (Sharon Yeung Pan Pan). Posljednji put se pojavio u World of Drunken Master (1979), doduše, samo u prologu. Film je režirao Joseph Kuo, a mladog Beggar Soa je igrao Li Yi Min. Osim Simona Yuena, Beggar Soa je glumio i Philip Kwok u Chang Chehovom Ten Tigers of Kwantung, kao i Lau Kar Leung u kratkoj epizodi njegovog filma Heroes of the East, gdje Gordona Liua uči pijani stil. Gordon Liu je par godina kasnije, takođe, igrao mladu verziju Beggar Soa u Shaw Brothers produkciji Young Vagabond (1982). U vrijeme svoje najveće popularnosti, Simon Yuen je imao skoro 70 godina i već ozbiljno načet bolešću, tako da mu je dubler u većini akcionih scena bio njegov sin Brandy Yuen. Brandy je bio najbolji akrobata u porodici i Yuen Woo Ping je, zapravo, preko njega usavršio mnoge neobične borilačke tehnike: od raznih akrobacija, različitih pijanih stilova do goofy komedije (u The Miracle Fightersima Brandyja uspijeva da ugura u bocu).

Crystal Fist koristi istu formula kao i Of Cooks and Kung Fu (1979), u kojem je Simon Yuen kuvar, a još jedan Jackiev klon, Jacky Chen Shao Lung (razlikovao se samo po slovu u prezimenu), u glavnoj ulozi. Korejac Elton Chong iako nije ličio na Jackiea bio je talentovan komičar i odgovor na trend poznatog cut and paste reditelja Godfrey Hoa. Za imitiranje Jackiea u porodici Yuen, bio je zadužen Shun Yi Yuen, koji je to sjajno obavio u Dance of the Drunken Mantis. Uz Jackieve klonove i Simona Yuena, Jackieploitacije su obilovali neobičnim borilačkim stilovima – od popularnog Pijanog stila, do žabljih, magarećih i sličnih kreativnih parodija na tradicionalne životinjskih stilove.

Iako čak i fanovi kung fu filmova pretpostavljaju da je Pijani stil izmišljotina Jackie Chana i braće Yuen, zapravo se radi o autentičnom stilu koji i dan danas ima svoje pristalice. Prema jednoj od legendi, stil potiče od Liu Qizana, čuvenog majstora  borilačkih vještina iz vremena Dinastije Sung. Nakon što je u pijanom stanju ubio čovjeka, Liu je otišao u manastir i postao monah kako bi se oslobodio krivice. Međutim, uprkos monaškoj zakletvi, ni u okviru zidina hrama nije mogao da se oslobodi stare navike ispijanja velikih količina vina. Jednom prilikom je uhvaćen u pijanom stanju, monasi su pokušali da ga izbace iz hrama, ali njegova vještina je bila toliko dominantna u odnosu na ostale monahe da ih je sve sa lakoćom savladao. Nakon što se otrijeznio i shvatio šta je uradio, usavršio je svoje pokrete i razvio sistem koji će postati poznat kao Pijani stil. Druga legenda vezana je za “Osam pijanih besmrtnika”. Priča kaže kako su se pijani besmrtnici jednom prilikom toliko napili da su razbjesnili bogove mora sa kojima su ušli u sukob iz koga su zahvaljujući Pijanom stilu izašli kao pobjednici. Postojali su i vještački stilovi bazirani na Pijanom stilu koji su korišćeni isključivo na filmu i televiziji. Najpopularniji od svih filmskih stilova, Pijani Majmun, koji je demonstriran u desetinama filmova, baziran je na rutinama iz ostalih sistema i vjerovatno je kreiran od strane Yuen Woo Pinga i njegove ekipe. Vremenom, stil se razvijao, napredovao, te podijelio na razne varijante kao što su: Pijana Pesnica, Pijana Orlova Kandža, Pijana Bogomoljka i Pijani Mač. Svi ti stilovi su inkorporirani u akcione koreografije mnogih kung fu komedija.

 

Upravo ono što je najviše povezivalo te filmove je koreografija Yuen klana, koji su, na samo njima svojstven način, uvijek znali da izbalansiraju slapstick i akciju. Kada direktno nisu bili zaduženi za akciju, mnogi su ih kopirali, pa je u tih par godina od Drunken Mastera do gomile njegovih imitacija, akciona koreografija napredovala kako po kreativnim rješenjima tako i intenzitetom barem za jednu brzinu. Npr. ako uporedite akciju posljednjih filmova koje je Jackie Chan radio za Lo Weia, u odnosu na, samo par godina kasnije snimljeni, Dragon Lord, koju su radili Jackie Chan i Corey Yuen pod uticajem Yuen clana, razlika je ogromna. Uporedo sa ovim filmom, braća Yuen su snimili čitavu seriju chopsocky komedija (Drunken Tai Chi, Shaolin Drunkard, The Magnificent Fighters), bez Jackievih klonova, ali sa mnogo više otkačenih likova i situacija koje su kasnije rado reciklirali u svojim filmovima.

Billy Chong

Billy Chongovi sljedeći filmovi nastavili su da eksploatišu Jackiea (Super Power) ali i Sammo Hunga (Kung fu Zombie i Kung Fu from Beyond the Grave), kao odgovor na Encounter of the Spooky Kind. A Fist Full of Talons (1983), iako zvuči kao kopija nekog westerna, bio je posljedni Billyev kung fu film u Hong Kongu i vjerovatno posljednja Jackieploitacija uopšte. Jackie Chan sa Projectom A, kojeg je snimio iste godine, započeo je drugu fazu svoje karijere sa modernim akcijašima i kung fu komedije su otišle u istoriju. Iako su većina Jackie Chanovih klonova završili zaboravljeni, sa Billy Chongom to nije bio slučaj; nakon kratke karijere u Hong Kongu, vratio se kući gdje je ostao vrlo aktivan i danas snima filmove, ali pod svojim originalnim imenom Willy Dozen.

Crystal Fist je režirao Hua Shan, najpoznatiji kao reditelj kasne faze Shaw Brothersa, koji  je uspio da iza sebe ostavi neke od značajnih naslova: To Kill a Jaguar, Flying Guillotine 2, Usurpers of Emperor's Power. Zanimljivo da je 1978. režirao Dynamo, jedan od boljih Bruceploitationa sa Ho Chung Taom u ulozi Bruce Leeja.

Na tržištu postoji nekoliko izdanja ovoga filma istog kvaliteta. Ground Zero je izbacio DVD Secrets of Billy Chong, Vol. 1, na kojem se uz Crystal Fist nalazi i Kung Fu Zombie.Tu je i američki Bonzai sa originalnim hongkonškim naslovom Jade Claw, kao i izdanje Xenona. Sve su to isti VHS transferi čuvenog distributera Ocean Shores, tako da nije bitno koju verziju nabavite.