Odd Couple (1979)

Bo ming chan dao duo ming qiang

Režija: Lau Kar Wing

Koreografija: Sammo Hung

Uloge: Sammo Hung, Lau Kar Wing, Leung Kar Yan

Odd Couple je još jedna u nizu Sammo Hungovih kung fu komedija, ovaj put u saradnji sa Lau Kar Wingom, što se pozitivno odrazilo na kvalitet akcione koreografije.

Kralj sablje (Sammo Hung) i kralj koplja (Lau Kar Wing) su stari rivali koji organizuju duel svakih deset godina kako bi otkrili čija je tehnika bolja. Lau Kar Wing je majstor Cianga (koplja), dok je Sammo majstor Daoa (sablje). Pošto dueli redovno završavaju neriješeno, odlučuju da svoje znanje prenesu na učenike koji bi nastavili njihovu tradiciju.  

 

Stari Lau Kar Wing počinje da trenira vještinama koplja mladog Ah Yoa (Sammo Hung), koji radi kao skeledžija, a stari Sammo zapali kuću mladog Winga (Lau Kar Wing), kako bi ga ubijedio da postane njegov učenik. Promjena uloga im je omogućila da demonstriraju svoje vještine sa oba oružja. Takođe, otvorila je mogućnost za mnoge komične situacije, kao i demonstraciju atletskih sposobnosti kroz scene treninga.Vrlo brzo počinju rigorozni treninzi sa sporadičnim momentima slapstick komedije u Sammovom stilu, ali ona ne kvari ukupan utisak filma. Naravno, za one koji ne vole ovu vrstu komedije ti segmenti su nepotrebni, mada je Sammo jedan od rijetkih kod kojeg za mnoge neduhoviti kineski slapstick i fizička komedija zaista funkcionišu. Najbolji primjer za to je Encounter of the Spooky Kind, koji je sjajno kombinovao komediju, horor i kung fu i praktično otvorio prostor gomili sličnih filmova. 

Nakon dugih i napornih treninga mladi učenici su spremni za duel, ali usred prve borbe bivaju kidnapovani od strane Hsiao Pa Tiena (Leung Kar Yan), koji ima nerasčišćene račune sa obojicom majstora. Hsiao Pa Tiena želi da im se na sve načine osveti, pa preko učenika pokušava da ih namami u zamku. Sticajem novih okolnosti učitelji će morati da stave svoje razlike na stranu i udruže se kako bi spasili učenike i obračunali se sa lošim momcima, ali do duela će ipak doći. 

 Leung Kar Yan

Leung Kar Yan je bio izuzetno talentovan borac, iako je prošao samo bazični trening u Shaw Brothersu i nije imao formalnu obuku iz borilačkih vještina. On u filmu vrlo spretno koristi Gun (motku) i Ji (motku sa sječivom), i uopšte ne izgleda inferiorno u odnosu na Samma i Kar Winga. Lau Kar Wing i Sammo su fenomenalni u akciji sa kopljem i sabljom i obrnuto. U filmu postoji sasvim dovoljno akrobacija, ali većina borbi je vezana za korišćenje oružja, primarno tehnike koplja i sablje. Borbe su vrlo realne, nema žica, trampolina, niti brze montaže kako bi akcija izgledala upečatljivije. Sve što vidite na ekranu je njihova vještina. 

Odd Couple je film koji na najbolji način demonstrira tehnike sablje i koplja, kao i motke, uopšte oružja u borilačkim filmovima. Kvalitetni kung fu filmovi ovoga tipa sa demonstracijom oružja mogu se nabrojati na prste jedne ruke. Uz Odd Couple, tu sigurno spada Legendary Weapons of China, Lau Kar Wingovog brata Lau Kar Leunga, i nekoliko Shaw Brothers naslova koje je koreografisao Tong Gai – majstor za kreativno korišćenje oružja. Ipak, većina oružja koja je on osmišljavao su pravljena za potrebe tih filmova, u Odd Couple imamo isključivo autentična oružja.

Ciang (koplje) i Dao (sablja), zajedno sa Jianom (mačem)  i Gunom (motkom), spadaju u četiri najvažnija oružja u kineskoj tradiciji, takođe oružja koja su se najčešće koristila u wuxia i kung fu filmovima.

Dao je kineska sablja sa zakrivljenom oštricom koja je jednostrana  i pričvrščena za balčak. Postoji nekoliko vrsta Daoa: klasični Dao je kratki jednostrani mač, Shuangdao, ima dvostranu zakrivljenu oštricu, te Dadao, koji kao i klasični Dao ima jednostranu oštricu ali je veći i spada u duga oružja. Dao, kao i Jian, vrlo je često oružje izbora u wuxia univerzumu.

Ciang je hladno oružje na motki koje se sastoji od metalnog dijela (vrha) i drvene motke dužine od jednog metra. Ciang se razvio iz tradicionalnog kineskog koplja Maoa, koje je dugačko dva metra te teže za korišćenje od ostalih oružja. Postojalo je nekoliko različitih formi Cianga: Ciciang  za konjicu, Changciang za pješadiju i Baiganciang za Imperialnu gardu. Ciang je bilo omiljeno oružje čuvenog kineskog heroja iz perioda Tri Kraljevstva Cao Caoa, koji prema legendi koristeći ga nikada nije bio poražen. 

Gun, tradicionalni kineski štap, najčešće korišćeno dugo oružje poznato je i kao “praotac svih oružja”. Baza Guna je nešto deblja od vrha, a veličina nije prelazila visinu borca. Osim standardnog Guna, postoje two section i three section staff varijante povezane lancima. Pravili su se od drveta koje je moralo biti izdržljivo a u isto vrijeme fleksibilno i lagano (bambus), kao i od metalnih dijelova.

Ji je još jedno tradicionalno hladno oružje na motki koga u filmu koristi Laung Kar Yan. Osnova Jia je sječivo različitog oblika koje se nalazilo na vrhu, pričvršćeno na koplje dužine do 2 metra. Zbog veličine Ji je bio rezervisan samo za najjače borce, mada su se proizvodile manje varijente, kao i u paru. Ji je teško oružje za izradu pa je pravljeno isključivo za Imperijalnu gardu ili straže u palatama i u ceremonijalnim prilikama. 

Originalni naziv Odd Couplea Shaolin Sabre vs Wu Tang Spare, naglašava podjelu na šaolinski i Wu Tang stil, čija razlika je centralni motiv mnogih kung fu filmova. Prvi hongkonški filmovi koji su prikazivali borbe sjevernjačkim tehnikama koplja, sablje i motke, te drugih borilačkih vještina jedinstvenih na jugu kao što su npr. tehnike Tigra i Čaplje, za koje je bilo potrebno posebno umijeće, bili su serijal filmova Wong Fei Hunga iz pedesetih, koje je koreografisao Lau Kar Wingov otac, čuveni Lau Tsam.

U Hong Kongu pedesetih i šezdesetih, uz profesionalne filmske glumce, u filmovima su se pojavljivali i glumci iz operskih škola, koji su, u većini slučajeva, služili za simuliranje borbi, akrobatske skokove, te kao statisti za odmjenjivanje glumaca u opasnim scenama. Oni su zapravo bili prvi kaskaderi u industriji. Kasnije će neki od njih postati poznati kung fu glumci, koreografi i reditelji. Opera je tradicionalno postala mjesto iz koga su se regrutovali najtalentovaniji izdanci tamošnje filmske industrije.

Pošto je većina operskih trupa dolazila sa sjevera, oni su izvodili sjevernjačke borilačke vještine sa naglaskom na skokovima i akrobaciji. U tim filmovima, akrobacije su izvodili majstori kao što je bio Yuan Xiaotian, mada, bilo je i predstavnika južnih stilova kao npr., već pomenuti, Lau Tsam. On je koreografisao veliki broj filmova, što je dalo šansu tada mladom Lau Kar Wingu da se pojavi u nekima od njih kao statista. Koreografi su kombinovali operske tehnike sjevernih škola (bei pai) sa kung fu tehnikama južnih škola (nan pai), stvarajući svojevrstan hibrid borilačkih vještina, što je ostala karakteristika borilačkih filmova do dan danas. Lau Tsam je u većini slučajeva radio koreografije tehnikama južnih škola, mada je bilo i sjevernih zbog njihove hibridne prirode. Uz južnjačku koreografiju, naglasak je bio i na posebnoj kantonskoj kulturi (npr. kantonski festivali, igra sa lavovima i sl). Kada je prešao u Shaw Brothers, Lau Kar Wing je imao više nego solidnu osnovu za dalji napredak.

Mnogi od reditelja i koreografa koji su napravili karijeru u Shaw Brothersu su izašli iz šinjela Chang Cheha, kod koga su počinjali kao koreografi i asistenti. Jedan od njih je i Lau Kar Wingu, koji je po dolasku u SB prošao put od statiste, kaskadera, glumca, do koreografa. Nakon što je kod Chang Cheha izučio zanat, radio je na velikom broju ključnih filmova SB studija toga vremena.  

Lau Kar Wing

Lau Kar Wingu je u pravom smislu riječi bio kombinacija istinskog majstora borilačkih vještina i stručnjaka za akcionu koreografiju na filmu. Poznat kao ekspert za tradicionalne šaolinske tehnike, koje je na njegovog oca Lau Tsama prenio Butcher Wing –  učenik legendarnog Wong Fei Hunga, vremenom je postao jedno od najpoznatijih imena akcione koreografije u industriji. Njegovi filmovi su bili puni referenci na Šaolin i Wu Tang tradicije, posebno na šaoliske tehnike borbi. Zajedno sa svojim bratom, rediteljem Lau Kar Leungom, koreografisao je seriju filmova zbirnog naziva “Šaolinski krug” u kojim Lau Kar Leung kombinuje istoriju i mitologiju Šaolina, mitske i stvarne heroje, te opisuje načine nastanka brojnih borbenih tehnika. Svi filmovi su bili začinjeni njihovim prepoznatljivim realnim kung fuom, uvijek pažljivo koreografisani u skladu sa tradicionalnim borbenim stilovima. Ovdje treba naglasiti da je filmove “Šaolinskog kruga” režirao Chang Cheh (Men From the Monastery, Heroes Two...), dok je Lau Kar Wing zajedno sa bratom bio akcioni koreograf. Neki od njegovih ključnih filmova tog perioda su bili: The Heroic Ones (1970), Boxer from Shantung (1972), King Boxer (1972), Five Shaolin Masters (1974), All Men Are Brothers (1975). Nakon što je napustio Shaw Brothers, prešao je na Tajvan, gdje je nastavio da radi koreografije i počeo da režira svoje filmove.

U svim ovim filmovima, Lau Kar Wing je ubacivao stvarne borilačke forme, tehnike i pokrete uz elegantne koreografije, koje su postale njegov zaštitni znak. Povezujući tradicionalne borilačke vještine južnog Šaolina sa pažljivo osmišljenim koreografijama, Lau Kar Wing je napravio spoj koji je izgledao više nego autentično. Naravno, to nikada nisu bile “prave” tehnike, ali su svakako bile najbliže onome što su tradicionalne borilačke vještine na velikom platnu. U tome je bila ključna privlačnost njegovih filmova. Osim toga, u drugom dijelu svoje karijere uspješno je kombinovao kung fu i slapstick, uostalom, kao i Sammo Hung, tako da je njihova saradnja na Odd Couple i kasnijie bila sasvim logična. U tom periodu Lau Kar Wing je režirao još nekoliko komedija (He Has Nothing But Kung Fu, Dirty Kung Fu, Fists and Guts), ali Odd Couple je sigurno ostao njegov najupečatljiviji film.

                                                          

Sammo Hung je zahvaljujući svom bekgraundu u Kineskoj operi uspješno koristio akrobatiku sa novim pristupom u akcionim koreografijama kombinujući je sa slapstickom, kao i tradicionalnim elementima iz kineskog folklora u svojim horor-komedijama po kojima je postao prepoznatljiv. To se posebno odnosi na filmove Knockabout (1979), Encounter of the Spooky Kind (1980), The Dead and the Deadly (1982), gdje je njegov komičarski dar došao do izražaja. Sammo se jednako dobro snalazio i na polju realnog kung fua, npr. u filmu The Prodigal Son (1981), koji se i danas smatra jednim od najboljih demonstracija Wing Chun škole kung fua. Za Samma se može reći da je bio jedna od ključnih ličnosti za razvoj akcione kinematografije u svim njenim fazama. Počeo je da radi kao koreograf još krajem šezdesetih, u vrijeme procvata nove škole wuxia, zatim kao glumac i koreograf ključnih filmova King Hua: A Touch of Zen, The Fate of Lee Khan i The Valiant Ones. Nakon osnivanja Golden Harvesta, Raymond Chow ga je imenovao za prvog kućnog koreografa, a pojavom najvećih zvijezda studija u liku Jackie Chana i Yuen Woo Pinga, pridružio im se kao stalni saradnik. Preko Tsui Harka i nešto kasnije, Wong Kar Waia u Ashes of Time, postao je dio novog talasa wuxia filma. Osim što je bio pionir u miješanju žanrova, ne treba zaboraviti da je bio glavni producent serije horor-komedija Mr. Vampire, vjerovatno najpopularnijeg filmskog serijala osamdesetih u Hong Kongu. 

Odd Couple je snimljen u najproduktivnijem periodu Sammove karijere kada je izbacivao jedan za drugim popularne naslove poput Iron-Fisted Monk, The Magnificent Butcher, The Victim, Prodigal Son... Osim kombinacije sjevernih i južnih vještina, Odd Couple je zbir Shaw Brothers i Golden Harvest talenta, jer je Lau Kar Wing najduži period karijere proveo u Shaw Brothersu, dok je Sammo godinama bio zaštitno lice Golden Harvesta. Zajedničku saradnju su započeli nakon što je Lau Kar Wing glumio u Warriors Two i Knockaboutu, jako uspješnim Golden Harvest produkcijama koje je režirao Sammo Hung. Njih dvojica su zajedno sa Karl Makom krajem sedamdesetih osnovali producentsku kuću Gar Bo Productions, iz koje je, uz Odd Couple, izašao i Dirty Tiger, Crazy Frog, još jedna komedija u kojoj se ponovo zajedno pojavljuju. Tokom osamdesetih nastaviće saradnju u mnogim Jackievim i Sammovim filmovima u kojima će se Kar Wing pojavljivati kao koreograf  i u sporednim ulogama. Njihova posljednja saradnja ispred kamera je u filmu Choy Lee Fut (2011) u kojem Sammo igra jednu od glavnih uloga, dok se Lau Kar Wing pojavljuje u kratkoj kameo epizodi.

Uz Odd Couple će uživati ljubitelji borbe oružjem, kao i ljubitelji tradicionalnih kung fu filmova i uopšte kung fu komedija. Ovaj film je za Samma bio početak serijala uloga u fantastičnim komedijama i parodijama koje je obožavao da radi. Ipak, kada je akcija u pitanju, nijedna od njih nije blizu kreativnosti Odd Couplea. Sammo Hung i Lau Kar Wing su u kreativnom i fizičkom smislu bili na vrhuncu svojih karijera i ovakvo izdanje više nikada nisu ponovili.