Bo ming chan dao duo ming qiang
Režija: Lau Kar Wing
Koreografija: Sammo Hung
Uloge: Sammo Hung, Lau Kar Wing, Leung Kar Yan
Odd Couple je još jedna u nizu Sammo Hungovih kung fu komedija, ovaj put u
saradnji sa Lau Kar Wingom, što se pozitivno odrazilo na kvalitet akcione
koreografije.
Kralj sablje (Sammo Hung) i kralj koplja (Lau Kar Wing) su stari rivali koji organizuju
duel svakih deset godina kako bi otkrili čija je tehnika bolja. Lau Kar Wing je
majstor Cianga (koplja), dok je Sammo majstor Daoa (sablje). Pošto dueli redovno završavaju
neriješeno, odlučuju da svoje znanje prenesu na učenike koji bi nastavili njihovu
tradiciju.
Stari Lau Kar Wing počinje da trenira vještinama koplja mladog
Ah Yoa (Sammo Hung), koji radi kao skeledžija, a stari Sammo zapali kuću mladog
Winga (Lau Kar Wing), kako bi ga ubijedio da postane njegov učenik. Promjena uloga
im je omogućila da demonstriraju svoje vještine sa oba oružja. Takođe,
otvorila je mogućnost za mnoge komične situacije, kao i demonstraciju atletskih sposobnosti kroz
scene treninga.Vrlo brzo počinju rigorozni treninzi sa sporadičnim momentima
slapstick komedije u Sammovom stilu, ali ona ne kvari ukupan utisak filma.
Naravno, za one koji ne vole ovu vrstu komedije ti segmenti su nepotrebni, mada je
Sammo jedan od rijetkih kod kojeg za mnoge neduhoviti kineski slapstick i
fizička komedija zaista funkcionišu. Najbolji primjer za to je Encounter of the
Spooky Kind, koji je sjajno kombinovao komediju, horor i kung fu i praktično
otvorio prostor gomili sličnih filmova.
Nakon dugih i napornih treninga mladi učenici su spremni za
duel, ali usred prve borbe bivaju kidnapovani od strane Hsiao Pa Tiena
(Leung Kar Yan), koji ima nerasčišćene račune sa obojicom majstora. Hsiao
Pa Tiena želi da im se na sve načine osveti, pa preko učenika pokušava da ih namami
u zamku. Sticajem novih okolnosti učitelji će morati da stave svoje razlike na
stranu i udruže se kako bi spasili učenike i obračunali se sa lošim momcima, ali
do duela će ipak doći.
Leung Kar Yan
Leung Kar Yan je bio izuzetno talentovan borac, iako je prošao samo bazični trening
u Shaw Brothersu i nije imao formalnu obuku iz borilačkih vještina. On u filmu vrlo spretno koristi Gun (motku) i Ji (motku sa sječivom), i uopšte ne
izgleda inferiorno u odnosu na Samma i Kar Winga. Lau Kar Wing i Sammo su fenomenalni u akciji sa kopljem i sabljom i
obrnuto. U filmu postoji sasvim
dovoljno akrobacija, ali većina borbi je vezana za korišćenje oružja, primarno
tehnike koplja i sablje. Borbe su vrlo realne, nema žica, trampolina, niti
brze montaže kako bi akcija izgledala upečatljivije. Sve što vidite na ekranu je njihova
vještina.
Odd Couple je film koji na najbolji način demonstrira
tehnike sablje i koplja, kao i motke, uopšte oružja u borilačkim filmovima. Kvalitetni kung
fu filmovi ovoga tipa sa demonstracijom oružja mogu se nabrojati na prste jedne ruke. Uz Odd
Couple, tu sigurno spada Legendary Weapons of China, Lau Kar Wingovog brata Lau
Kar Leunga, i nekoliko Shaw Brothers naslova koje je koreografisao Tong Gai – majstor
za kreativno korišćenje oružja. Ipak, većina oružja koja je on osmišljavao su
pravljena za potrebe tih filmova, u Odd Couple imamo isključivo autentična oružja.
Ciang (koplje) i Dao (sablja), zajedno sa Jianom (mačem) i Gunom (motkom), spadaju u četiri najvažnija
oružja u kineskoj tradiciji, takođe oružja koja su se najčešće koristila u wuxia i kung fu filmovima.
Dao je kineska sablja sa zakrivljenom oštricom koja je
jednostrana i pričvrščena za balčak. Postoji nekoliko vrsta Daoa: klasični
Dao je kratki jednostrani mač, Shuangdao, ima dvostranu zakrivljenu oštricu, te
Dadao, koji kao i klasični Dao ima jednostranu oštricu ali je veći i spada u
duga oružja. Dao, kao i Jian, vrlo je često oružje izbora u wuxia univerzumu.
Ciang je hladno oružje na motki koje se sastoji od metalnog dijela
(vrha) i drvene motke dužine od jednog metra. Ciang se razvio iz tradicionalnog kineskog koplja Maoa, koje je
dugačko dva metra te teže za korišćenje od ostalih oružja. Postojalo je nekoliko
različitih formi Cianga: Ciciang za
konjicu, Changciang za pješadiju i Baiganciang za Imperialnu gardu. Ciang je
bilo omiljeno oružje čuvenog kineskog heroja iz perioda Tri Kraljevstva Cao
Caoa, koji prema legendi koristeći ga nikada nije bio poražen.
Gun, tradicionalni kineski štap, najčešće korišćeno dugo
oružje poznato je i kao “praotac svih oružja”. Baza Guna je nešto deblja
od vrha, a veličina nije prelazila visinu borca. Osim standardnog Guna, postoje
two section i three section staff varijante povezane lancima. Pravili su se od
drveta koje je moralo biti izdržljivo a u isto vrijeme fleksibilno i lagano (bambus),
kao i od metalnih dijelova.
Ji je još jedno
tradicionalno hladno oružje na motki koga u filmu koristi Laung Kar Yan. Osnova
Jia je sječivo različitog oblika koje se nalazilo na vrhu, pričvršćeno na
koplje dužine do 2 metra. Zbog veličine Ji je bio rezervisan samo za najjače
borce, mada su se proizvodile manje varijente, kao i u paru. Ji je teško
oružje za izradu pa je pravljeno isključivo za Imperijalnu gardu ili straže u
palatama i u ceremonijalnim prilikama.
Originalni naziv Odd Couplea Shaolin Sabre vs Wu Tang Spare, naglašava podjelu na šaolinski i Wu Tang stil, čija razlika je centralni motiv mnogih kung fu filmova. Prvi hongkonški filmovi koji su prikazivali borbe
sjevernjačkim tehnikama koplja, sablje i motke, te drugih borilačkih
vještina jedinstvenih na jugu kao što su npr. tehnike Tigra i Čaplje, za koje je
bilo potrebno posebno umijeće, bili su serijal filmova Wong Fei Hunga iz
pedesetih, koje je koreografisao Lau Kar Wingov otac, čuveni Lau Tsam.
U Hong Kongu pedesetih i šezdesetih, uz profesionalne filmske
glumce, u filmovima su se pojavljivali i glumci iz operskih škola, koji su, u
većini slučajeva, služili za simuliranje borbi, akrobatske skokove, te kao statisti za odmjenjivanje
glumaca u opasnim scenama. Oni su zapravo bili prvi kaskaderi u industriji.
Kasnije će neki od njih postati poznati kung fu glumci, koreografi i reditelji.
Opera je tradicionalno postala mjesto iz koga su se regrutovali
najtalentovaniji izdanci tamošnje filmske industrije.
Pošto je većina operskih trupa dolazila sa sjevera, oni su
izvodili sjevernjačke borilačke vještine sa naglaskom na skokovima i akrobaciji. U
tim filmovima, akrobacije su izvodili majstori kao što je bio Yuan Xiaotian,
mada, bilo je i predstavnika južnih stilova kao npr., već pomenuti, Lau Tsam.
On je koreografisao veliki broj filmova, što je dalo šansu tada mladom Lau Kar
Wingu da se pojavi u nekima od njih kao statista. Koreografi su
kombinovali operske tehnike sjevernih škola (bei pai) sa kung fu tehnikama južnih škola (nan pai), stvarajući svojevrstan hibrid borilačkih vještina, što je
ostala karakteristika borilačkih filmova do dan danas. Lau Tsam je u većini
slučajeva radio koreografije tehnikama južnih škola, mada je bilo i sjevernih
zbog njihove hibridne prirode. Uz južnjačku koreografiju, naglasak je bio i na
posebnoj kantonskoj kulturi (npr. kantonski festivali, igra sa lavovima i sl). Kada
je prešao u Shaw Brothers, Lau Kar Wing je imao više nego solidnu osnovu za
dalji napredak.
Mnogi od reditelja i koreografa koji su napravili karijeru u
Shaw Brothersu su izašli iz šinjela Chang Cheha, kod koga su počinjali kao
koreografi i asistenti. Jedan od njih je i Lau Kar Wingu, koji je po dolasku u
SB prošao put od statiste, kaskadera, glumca, do koreografa. Nakon što je kod
Chang Cheha izučio zanat, radio je na velikom broju ključnih filmova SB studija
toga vremena.
Lau Kar Wing |
Lau Kar Wingu je u
pravom smislu riječi bio kombinacija istinskog majstora borilačkih vještina i
stručnjaka za akcionu koreografiju na filmu. Poznat kao ekspert za tradicionalne
šaolinske tehnike, koje je na njegovog oca Lau Tsama prenio Butcher Wing – učenik legendarnog Wong Fei Hunga, vremenom je postao jedno od najpoznatijih imena akcione koreografije u industriji. Njegovi filmovi
su bili puni referenci na Šaolin i Wu Tang tradicije, posebno na šaoliske
tehnike borbi. Zajedno sa svojim bratom, rediteljem Lau Kar Leungom,
koreografisao je seriju filmova zbirnog naziva “Šaolinski krug” u kojim Lau
Kar Leung kombinuje istoriju i mitologiju Šaolina, mitske i stvarne heroje, te
opisuje načine nastanka brojnih borbenih tehnika. Svi filmovi su bili začinjeni
njihovim prepoznatljivim realnim kung fuom, uvijek pažljivo koreografisani u
skladu sa tradicionalnim borbenim stilovima. Ovdje treba naglasiti da je filmove “Šaolinskog kruga” režirao Chang Cheh (Men From the Monastery, Heroes
Two...), dok je Lau Kar Wing zajedno sa bratom bio akcioni koreograf. Neki od
njegovih ključnih filmova tog perioda su bili: The Heroic Ones (1970), Boxer from Shantung (1972),
King Boxer (1972), Five Shaolin Masters (1974), All Men Are Brothers
(1975). Nakon što je napustio Shaw Brothers, prešao je na Tajvan, gdje
je nastavio da radi koreografije i počeo da režira svoje filmove.
U svim ovim filmovima, Lau Kar Wing je ubacivao stvarne borilačke
forme, tehnike i pokrete uz elegantne koreografije, koje su postale njegov zaštitni
znak. Povezujući tradicionalne borilačke vještine južnog Šaolina sa pažljivo
osmišljenim koreografijama, Lau Kar Wing je napravio spoj koji je izgledao više
nego autentično. Naravno, to nikada nisu bile “prave” tehnike, ali su svakako
bile najbliže onome što su tradicionalne borilačke vještine na velikom platnu.
U tome je bila ključna privlačnost njegovih filmova. Osim toga, u drugom dijelu svoje karijere uspješno je kombinovao kung fu i slapstick, uostalom, kao i Sammo
Hung, tako da je njihova saradnja na Odd Couple i kasnijie bila sasvim logična. U tom periodu
Lau Kar Wing je režirao još nekoliko komedija (He Has Nothing But Kung
Fu, Dirty Kung Fu, Fists and Guts), ali Odd Couple je sigurno ostao njegov najupečatljiviji film.
Sammo
Hung je zahvaljujući svom bekgraundu u Kineskoj operi uspješno koristio
akrobatiku sa novim pristupom u akcionim koreografijama kombinujući je sa slapstickom, kao i tradicionalnim elementima iz kineskog folklora u svojim horor-komedijama po kojima je postao prepoznatljiv. To se posebno
odnosi na filmove Knockabout (1979), Encounter of the Spooky Kind (1980),
The Dead and the Deadly (1982), gdje je njegov komičarski dar došao do
izražaja. Sammo se jednako dobro snalazio i na polju realnog kung fua, npr. u
filmu The Prodigal Son (1981), koji se i danas smatra jednim od najboljih
demonstracija Wing Chun škole kung fua. Za Samma se može reći da je bio jedna od ključnih ličnosti za
razvoj akcione kinematografije u svim njenim fazama. Počeo je da radi kao
koreograf još krajem šezdesetih, u vrijeme procvata nove škole wuxia, zatim kao
glumac i koreograf ključnih filmova King Hua: A Touch of Zen, The Fate of Lee
Khan i The Valiant Ones. Nakon osnivanja Golden Harvesta, Raymond Chow ga je
imenovao za prvog kućnog koreografa, a
pojavom najvećih zvijezda studija u liku Jackie Chana i Yuen Woo Pinga,
pridružio im se kao stalni saradnik. Preko Tsui Harka i nešto kasnije, Wong
Kar Waia u Ashes of Time, postao je dio novog talasa wuxia filma. Osim što je
bio pionir u miješanju žanrova, ne treba zaboraviti da je bio glavni
producent serije horor-komedija
Mr. Vampire, vjerovatno najpopularnijeg filmskog serijala osamdesetih u Hong Kongu.
Odd Couple je snimljen u najproduktivnijem periodu Sammove karijere kada je izbacivao
jedan za drugim popularne naslove poput Iron-Fisted Monk, The Magnificent Butcher,
The Victim, Prodigal Son... Osim kombinacije sjevernih i južnih vještina, Odd
Couple je zbir Shaw Brothers i Golden Harvest talenta, jer je Lau Kar Wing najduži
period karijere proveo u Shaw Brothersu, dok je Sammo godinama bio zaštitno
lice Golden Harvesta. Zajedničku saradnju su započeli nakon što je Lau Kar Wing glumio u Warriors
Two i Knockaboutu, jako uspješnim Golden Harvest produkcijama koje je režirao
Sammo Hung. Njih dvojica su zajedno sa Karl Makom krajem sedamdesetih osnovali producentsku
kuću Gar Bo Productions, iz koje je, uz Odd Couple, izašao i Dirty Tiger, Crazy
Frog, još jedna komedija u kojoj se ponovo zajedno pojavljuju. Tokom osamdesetih nastaviće saradnju u mnogim Jackievim i Sammovim filmovima u kojima će se Kar Wing pojavljivati kao koreograf i u sporednim ulogama. Njihova posljednja saradnja ispred kamera je u filmu Choy Lee Fut (2011) u kojem Sammo igra jednu od glavnih uloga, dok se Lau Kar Wing pojavljuje u kratkoj kameo epizodi.
Uz Odd Couple će uživati ljubitelji borbe oružjem, kao
i ljubitelji tradicionalnih kung fu filmova i uopšte kung fu komedija. Ovaj film je za Samma bio početak serijala uloga u fantastičnim komedijama i
parodijama koje je obožavao da radi. Ipak, kada je akcija u pitanju, nijedna od
njih nije blizu kreativnosti Odd Couplea. Sammo Hung i Lau Kar Wing su u
kreativnom i fizičkom smislu bili na vrhuncu svojih karijera i ovakvo izdanje
više nikada nisu ponovili.